Information Technology Governance

1. การกำกับดูแลกิจการที่ดี (Good Governance)

การกำกับดูแลกิจการที่ดีขององค์กร (Good Corporate Governance หรือ GCG) คืออะไร
คือ วิถีแห่งการนำองค์กรสู่ความรุ่งเรืองมั่นคงยั่งยืน ซึ่งกล่าวถึง ปรัชญา คุณธรรม และจริยธรรมแห่งองค์กรในการบริหารและจัดการที่ดี อันเป็นปัจจัยสำคัญของการสร้างคุณค่าและเพิ่มพลังแห่งความเจริญเติบโตรุ่งเรือง เพื่อให้องค์กรบรรลุวัตถุประสงค์หลักภายใต้การเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วในด้านต่าง ๆ ของประเทศและของโลกธุรกิจปัจจุบันที่เกี่ยวข้องกับการบริหารการควบคุมและจัดการกับความเสี่ยงและการตรวจสอบภายใน โดยใช้ฐานความเสี่ยงเป็นหลัก

ประโยชน์ของการกำกับดูแลกิจการที่ดีกับองค์กร
เพื่อให้องค์กรบรรลุวัตถุประสงค์หลักในเรื่องการบริหารและจัดการความเสี่ยงที่ดีในองค์กร โดยมีปรัชญาคุณธรรมเป็นแกนนำในการทำงานที่ดี และมีการบริหารเชิงรุกอย่างมีระบบและเป็นการพัฒนาวิธีการทำงานและพนักงานพร้อมกันไป ซึ่งจะช่วยให้องค์กรก้าวไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน ซึ่งเป็นแนวทางที่สำคัญยิ่งของการบริหารองค์กรต่าง ๆ ในยุคปัจจุบันทั่วโลก

ปรัชญา หลักการ และวิธีการ ของการกำกับดูแลกิจการที่ดี
ปรัชญา คือ ความเชื่อที่มาจากรากฐานแห่งความจริงที่ว่า การบริหารและการจัดการที่ดีคือ ความยุติธรรม ความโปร่งใส ความสามารถในการบริหาร การจัดการความเสี่ยงต่าง ๆ ที่มีต่อองค์กรได้อย่างเป็นรูปธรรมเป็นที่ยอมรับของผู้ที่เกี่ยวข้อง และความชัดเจนในภาระหน้าที่ความรับผิดชอบ และดุลอำนาจในองค์กร เพื่อนำองค์กรไปสู้เป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่กำหนดได้อย่างยั่งยืนและมีประสิทธิภาพ

หลักการ คือ มาตรฐานของกฏเกณฑ์ที่ตั้งไว้เพื่อเป็นแก่นหรือเป็นโครงสร้างของความคิดและรูปแบบ (Model) ต่าง ๆ ที่ถูกพัฒนาต่อมาจากปรัชญา

วิธีการ คือ รายละเอียดแห่งการปฏิบัติที่เป็นไปตามหลักการที่กำหนดขึ้นเพื่อที่นำไปสู่กระบวนการแห่งความสำเร็จของการบริหารงานความเสี่ยงต่าง ๆ ซึ่งจะนำไปสู่เป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่กำหนดขึ้น

โดยรวมแล้ววิธีการต้องอาศัยหลักการทำให้ทุกองค์ประกอบเกื้อกูลกัน อันเป็นแนวความคิดใหม่ในการบริหารองค์กร อันเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปในโลกธุรกิจและการบริหารในปัจจุบันที่ว่าด้วย Good Corporate Governance การบริหารความเสี่ยง การควบคุมภายใน และการตรวจสอบภายในตามฐานความเสี่ยงที่ผู้เกี่ยวข้องควรติดตามให้ทันการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ

1. การกำกับดูแลกิจการที่ดี (Good Governance)

การกำกับดูแลกิจการที่ดีขององค์กร (Good Corporate Governance หรือ GCG) คืออะไร
คือ วิถีแห่งการนำองค์กรสู่ความรุ่งเรืองมั่นคงยั่งยืน ซึ่งกล่าวถึง ปรัชญา คุณธรรม และจริยธรรมแห่งองค์กรในการบริหารและจัดการที่ดี อันเป็นปัจจัยสำคัญของการสร้างคุณค่าและเพิ่มพลังแห่งความเจริญเติบโตรุ่งเรือง เพื่อให้องค์กรบรรลุวัตถุประสงค์หลักภายใต้การเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วในด้านต่าง ๆ ของประเทศและของโลกธุรกิจปัจจุบันที่เกี่ยวข้องกับการบริหารการควบคุมและจัดการกับความเสี่ยงและการตรวจสอบภายใน โดยใช้ฐานความเสี่ยงเป็นหลัก

ประโยชน์ของการกำกับดูแลกิจการที่ดีกับองค์กร
เพื่อให้องค์กรบรรลุวัตถุประสงค์หลักในเรื่องการบริหารและจัดการความเสี่ยงที่ดีในองค์กร โดยมีปรัชญาคุณธรรมเป็นแกนนำในการทำงานที่ดี และมีการบริหารเชิงรุกอย่างมีระบบและเป็นการพัฒนาวิธีการทำงานและพนักงานพร้อมกันไป ซึ่งจะช่วยให้องค์กรก้าวไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน ซึ่งเป็นแนวทางที่สำคัญยิ่งของการบริหารองค์กรต่าง ๆ ในยุคปัจจุบันทั่วโลก

ปรัชญา หลักการ และวิธีการ ของการกำกับดูแลกิจการที่ดี
ปรัชญา คือ ความเชื่อที่มาจากรากฐานแห่งความจริงที่ว่า การบริหารและการจัดการที่ดีคือ ความยุติธรรม ความโปร่งใส ความสามารถในการบริหาร การจัดการความเสี่ยงต่าง ๆ ที่มีต่อองค์กรได้อย่างเป็นรูปธรรมเป็นที่ยอมรับของผู้ที่เกี่ยวข้อง และความชัดเจนในภาระหน้าที่ความรับผิดชอบ และดุลอำนาจในองค์กร เพื่อนำองค์กรไปสู้เป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่กำหนดได้อย่างยั่งยืนและมีประสิทธิภาพ

หลักการ คือ มาตรฐานของกฏเกณฑ์ที่ตั้งไว้เพื่อเป็นแก่นหรือเป็นโครงสร้างของความคิดและรูปแบบ (Model) ต่าง ๆ ที่ถูกพัฒนาต่อมาจากปรัชญา

วิธีการ คือ รายละเอียดแห่งการปฏิบัติที่เป็นไปตามหลักการที่กำหนดขึ้นเพื่อที่นำไปสู่กระบวนการแห่งความสำเร็จของการบริหารงานความเสี่ยงต่าง ๆ ซึ่งจะนำไปสู่เป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่กำหนดขึ้น

โดยรวมแล้ววิธีการต้องอาศัยหลักการทำให้ทุกองค์ประกอบเกื้อกูลกัน อันเป็นแนวความคิดใหม่ในการบริหารองค์กร อันเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปในโลกธุรกิจและการบริหารในปัจจุบันที่ว่าด้วย Good Corporate Governance การบริหารความเสี่ยง การควบคุมภายใน และการตรวจสอบภายในตามฐานความเสี่ยงที่ผู้เกี่ยวข้องควรติดตามให้ทันการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ

บทนำ

การสร้างความเชื่อมั่นในการนำองค์กรต่าง ๆ และประเทศไทยไปสู่เป้าหมายที่กำหนดได้อย่างยั่งยืนนั้น จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องร่วมมือร่วมใจกันสร้างและจัดให้มีวิธีการกำกับดูแลกิจการที่ดีให้เกิดขึ้นในองค์กรต่าง ๆ เท่าที่จะทำได้ เพื่อสร้างโอกาสและวิธีการแข่งขันในระดับประเทศ

ความเข้าใจของคำว่า ธรรมรัตน์ (Good Governance) ซึ่งเป็นแม่บทที่ตามมาของคำว่าบรรษัทภิบาล (Good Corporate Governance) หรือการกำกับดูแลกิจการที่ดี ซึ่งเป็นคำที่เข้าใจได้ง่ายกว่า มีการกล่าวกันอย่างกว้างขวาง ในภาคเอกชน ภาครัฐ และกระทรวงการคลังก็ได้แนะนำหลักเกณท์และแนวทางการกำกับดูแลที่ดีในส่วนที่เกี่ยวข้องและเผยแพร่กันโดยทั่วไป ซึ่งกำลังจะก้าวไปสู่การกำหนดกฎเกณฑ์ที่อาจจะมีการกำหนดเป็น Compliance ให้ต้องปฏิบัติมากขึ้น สำหรับภาครัฐและรัฐวิสาหกิจโดยคณะรัฐมนตรีได้ให้ความเห็นชอบแล้ว เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2544 และกำลังเพิ่มความเข้มงวดในการกำหนดให้มีการบริหารความเสี่ยงควบคู่กันไปกับการจัดทำโครงการต่าง ๆ ในการของบประมาณจากรัฐ ซึ่งแสดงถึงความสำคัญของบทบาทของบรรษัทภิบาลกับการบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายในเพื่อการก้าวไปสู่การบรรลุเป้าประสงค์ในระดับต่าง ๆ ที่ชัดเจน

มีความเข้าใจที่แตกต่างกันค่อนข้างมาก ในบรรดาผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงานบางส่วนระหว่างหลักเกณฑ์ดังกล่าวกับความเกี่ยวข้องและความสัมพันธ์กันกับการบริหารความเสี่ยง การควบคุมภายใน และการตรวจสอบตามฐานความเสี่ยง ซึ่งเป็นวิธีการบริหารงานที่ได้รับการยอมรับและปฏิบัติกันเป็นสากลแล้ว แต่ไม่ได้มีการอธิบายความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ผมจึงขอนำเรื่องทั้งสองมาสรุปสั้น ๆ เป็นข้อ ๆ เพื่อความเข้าใจในเรื่องที่เกี่ยวข้อง ซึ่งอาจมีประโยชน์ในทางปฏิบัติของผู้กำกับฯ ของกรรมการตรวจสอบ ผู้บริหารระดับสูง ผู้ปฏิบัติงาน และผู้ตรวจสอบทุกประเภท โดยสังเขปได้ระดับหนึ่ง

ความตื่นตัวของการกำกับดูแลกิจการที่ดีได้เกิดมากขึ้นหลังจากที่ประเทศไทยได้ประสบวิกฤติการณ์เศรษฐกิจ การเงินทั้งในอดีตและปัจจุบัน ตั้งแต่วิกฤติต้มย้ำกุ้งของไทย และวิกฤติแฮมเบอเกอร์ที่เริ่มจากประเทศสหรัฐอเมริกาและกระจายไปสู่ทั่วโลกในขณะนี้ ซึ่งเชื่อว่าวิกฤติที่เกิดขึ้นนั้นส่วนหนึ่งมาจากการขาดการบริหารจัดการที่ดีทั้งในภาครัฐและเอกชน รวมทั้งผู้กำกับภาครัฐฯ ที่อาจไม่ให้ความสนใจในการกำกับและการติดตามอย่างเป็นรูปธรรมเท่าที่ควร

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการละเลยไม่ปรับตัวให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลง การไม่สร้างมาตรฐานให้ทัดเทียมเพื่อการแข่งขันกับองค์กรที่มีการบริหารงานที่ดีของประเทศต่าง ๆ โดยเฉพาะในเวทีของโลก จึงต้องมีการปรับปรุงการบริหารจัดการทั้งในภาครัฐและเอกชน พัฒนารูปแบบการดำเนินงานเพื่อสามารถแข่งขันกับคนอื่นได้ สามารถยกระดับมาตรฐานให้เป็นสากลเป็นที่ยอมรับ เพราะธุรกิจต่างๆ ต้องติดต่อและมีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศมากขึ้น ไม่ทางตรงก็ทางอ้อม โดยเฉพาะองค์กรที่ต้องพึ่งพาทางการเงิน การบริหาร การจัดการ และเทคนิคต่าง ๆ จากต่างประเทศ

กรอบการดำเนินงานในการกำกับดูแลองค์กรที่ดีขององค์กรเป็นหลักเกณฑ์และมาตรฐานที่กำหนดขึ้น เพื่อให้คณะกรรมการฝ่ายบริหารและพนักงานขององค์กรทุกคนใช้เป็นแนวทางในการกำกับดูแลการบริหารงานและปฏิบัติงานให้มีคุณภาพ มีความโปร่งใส และมีประสิทธิภาพในภาระหน้าที่ความรับผิดชอบในการบริหารงานทุกขั้นตอนและมีความสามารถในการแข่งขัน โดยการกำหนดรูปแบบและอำนาจหน้าที่ ตลอดจนแนวปฏิบัติที่ดีของคณะกรรมการฝ่ายบริหารและพนักงานเพื่อให้เกิดกระบวนการกำกับดูแล มีการตรวจสอบและพัฒนาการ ซึ่งระบบการควบคุมภายในที่ดีเป็นมาตรฐาน โดยมีการบริหารและจัดการกับขนาดของความเสี่ยงด้านต่าง ๆ ที่มีโอกาสที่จะสร้างความเสียหายให้กับองค์กร ทั้งในปัจจุบันและอนาคตได้อย่างมีประสิทธิผลและเหมาะสมเป็นที่ยอมรับของทุก ๆ ฝ่ายที่เกี่ยวข้อง

ทั้งนี้ เพราะการบริหารและการตรวจสอบในเชิงรุก จะมีประโยชน์ต่อทุกองค์กรเป็นอย่างยิ่งในการควบคุมขนาด และโอกาสที่จะเกิดความเสียหายในอนาคตจากความเสี่ยงอย่างเป็นรูปธรรมและเป็นระบบ โดยใช้การบริหารความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมภายใน ตามแนวความคิดของ COSO และการตรวจสอบภายในตามฐานความเสี่ยง 10 ขั้นตอน

บทนำ

การสร้างความเชื่อมั่นในการนำองค์กรต่าง ๆ และประเทศไทยไปสู่เป้าหมายที่กำหนดได้อย่างยั่งยืนนั้น จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องร่วมมือร่วมใจกันสร้างและจัดให้มีวิธีการกำกับดูแลกิจการที่ดีให้เกิดขึ้นในองค์กรต่าง ๆ เท่าที่จะทำได้ เพื่อสร้างโอกาสและวิธีการแข่งขันในระดับประเทศ

ความเข้าใจของคำว่า ธรรมรัตน์ (Good Governance) ซึ่งเป็นแม่บทที่ตามมาของคำว่าบรรษัทภิบาล (Good Corporate Governance) หรือการกำกับดูแลกิจการที่ดี ซึ่งเป็นคำที่เข้าใจได้ง่ายกว่า มีการกล่าวกันอย่างกว้างขวาง ในภาคเอกชน ภาครัฐ และกระทรวงการคลังก็ได้แนะนำหลักเกณท์และแนวทางการกำกับดูแลที่ดีในส่วนที่เกี่ยวข้องและเผยแพร่กันโดยทั่วไป ซึ่งกำลังจะก้าวไปสู่การกำหนดกฎเกณฑ์ที่อาจจะมีการกำหนดเป็น Compliance ให้ต้องปฏิบัติมากขึ้น สำหรับภาครัฐและรัฐวิสาหกิจโดยคณะรัฐมนตรีได้ให้ความเห็นชอบแล้ว เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2544 และกำลังเพิ่มความเข้มงวดในการกำหนดให้มีการบริหารความเสี่ยงควบคู่กันไปกับการจัดทำโครงการต่าง ๆ ในการของบประมาณจากรัฐ ซึ่งแสดงถึงความสำคัญของบทบาทของบรรษัทภิบาลกับการบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายในเพื่อการก้าวไปสู่การบรรลุเป้าประสงค์ในระดับต่าง ๆ ที่ชัดเจน

มีความเข้าใจที่แตกต่างกันค่อนข้างมาก ในบรรดาผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงานบางส่วนระหว่างหลักเกณฑ์ดังกล่าวกับความเกี่ยวข้องและความสัมพันธ์กันกับการบริหารความเสี่ยง การควบคุมภายใน และการตรวจสอบตามฐานความเสี่ยง ซึ่งเป็นวิธีการบริหารงานที่ได้รับการยอมรับและปฏิบัติกันเป็นสากลแล้ว แต่ไม่ได้มีการอธิบายความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ผมจึงขอนำเรื่องทั้งสองมาสรุปสั้น ๆ เป็นข้อ ๆ เพื่อความเข้าใจในเรื่องที่เกี่ยวข้อง ซึ่งอาจมีประโยชน์ในทางปฏิบัติของผู้กำกับฯ ของกรรมการตรวจสอบ ผู้บริหารระดับสูง ผู้ปฏิบัติงาน และผู้ตรวจสอบทุกประเภท โดยสังเขปได้ระดับหนึ่ง

ความตื่นตัวของการกำกับดูแลกิจการที่ดีได้เกิดมากขึ้นหลังจากที่ประเทศไทยได้ประสบวิกฤติการณ์เศรษฐกิจ การเงินทั้งในอดีตและปัจจุบัน ตั้งแต่วิกฤติต้มย้ำกุ้งของไทย และวิกฤติแฮมเบอเกอร์ที่เริ่มจากประเทศสหรัฐอเมริกาและกระจายไปสู่ทั่วโลกในขณะนี้ ซึ่งเชื่อว่าวิกฤติที่เกิดขึ้นนั้นส่วนหนึ่งมาจากการขาดการบริหารจัดการที่ดีทั้งในภาครัฐและเอกชน รวมทั้งผู้กำกับภาครัฐฯ ที่อาจไม่ให้ความสนใจในการกำกับและการติดตามอย่างเป็นรูปธรรมเท่าที่ควร

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการละเลยไม่ปรับตัวให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลง การไม่สร้างมาตรฐานให้ทัดเทียมเพื่อการแข่งขันกับองค์กรที่มีการบริหารงานที่ดีของประเทศต่าง ๆ โดยเฉพาะในเวทีของโลก จึงต้องมีการปรับปรุงการบริหารจัดการทั้งในภาครัฐและเอกชน พัฒนารูปแบบการดำเนินงานเพื่อสามารถแข่งขันกับคนอื่นได้ สามารถยกระดับมาตรฐานให้เป็นสากลเป็นที่ยอมรับ เพราะธุรกิจต่างๆ ต้องติดต่อและมีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศมากขึ้น ไม่ทางตรงก็ทางอ้อม โดยเฉพาะองค์กรที่ต้องพึ่งพาทางการเงิน การบริหาร การจัดการ และเทคนิคต่าง ๆ จากต่างประเทศ

กรอบการดำเนินงานในการกำกับดูแลองค์กรที่ดีขององค์กรเป็นหลักเกณฑ์และมาตรฐานที่กำหนดขึ้น เพื่อให้คณะกรรมการฝ่ายบริหารและพนักงานขององค์กรทุกคนใช้เป็นแนวทางในการกำกับดูแลการบริหารงานและปฏิบัติงานให้มีคุณภาพ มีความโปร่งใส และมีประสิทธิภาพในภาระหน้าที่ความรับผิดชอบในการบริหารงานทุกขั้นตอนและมีความสามารถในการแข่งขัน โดยการกำหนดรูปแบบและอำนาจหน้าที่ ตลอดจนแนวปฏิบัติที่ดีของคณะกรรมการฝ่ายบริหารและพนักงานเพื่อให้เกิดกระบวนการกำกับดูแล มีการตรวจสอบและพัฒนาการ ซึ่งระบบการควบคุมภายในที่ดีเป็นมาตรฐาน โดยมีการบริหารและจัดการกับขนาดของความเสี่ยงด้านต่าง ๆ ที่มีโอกาสที่จะสร้างความเสียหายให้กับองค์กร ทั้งในปัจจุบันและอนาคตได้อย่างมีประสิทธิผลและเหมาะสมเป็นที่ยอมรับของทุก ๆ ฝ่ายที่เกี่ยวข้อง

ทั้งนี้ เพราะการบริหารและการตรวจสอบในเชิงรุก จะมีประโยชน์ต่อทุกองค์กรเป็นอย่างยิ่งในการควบคุมขนาด และโอกาสที่จะเกิดความเสียหายในอนาคตจากความเสี่ยงอย่างเป็นรูปธรรมและเป็นระบบ โดยใช้การบริหารความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมภายใน ตามแนวความคิดของ COSO และการตรวจสอบภายในตามฐานความเสี่ยง 10 ขั้นตอน