Information Technology Governance

วันนี้ผมจะมาเล่าเนื้อหาบางประการที่เกี่ยวข้องกับ หลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบ การแต่งตั้งกรรมการ ผู้จัดการ ผู้มีอำนาจในการจัดการ หรือที่ปรึกษาของสถาบันการเงิน ของ ธปท. ซึ่งเป็นผู้กำกับที่เข้มแข็ง และกำหนดแนวทางในการบริหารและการจัดการที่ค่อนข้างชัดเจน เพื่อชี้ทิศทางให้สถาบันการเงินก้าวไปสู่การเติบโตอย่างยั่งยืน ผมจะขอเล่าอย่างสรุปในเรื่องของคุณสมบัติของกรรมการฯ ดังนี้

คณะกรรมการฯ ต้องมีความซื่อสัตย์ สุจริตและชื่อเสียง (Honesty, Integrity and Reputation) เป็นไปตามที่ธนาคารแห่งประเทศไทยกำหนด

มีความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ (Competence, Capability and Experiences) ที่จำเป็นและเหมาะสมกับตำแหน่งหน้าที่ที่รับผิดชอบในระดับที่ผู้ประกอบวิชาชีพการเงินการธนาคารพึง มี และต้องไม่มีลักษณะต้องห้าม เช่น เป็นผู้ที่เคยมีการทำงานที่แสดงถึงการขาดมาตรฐานทางบัญชี มาตรฐานการบริหารความเสี่ยง หรือมาตรฐานทางวิชาชีพอื่น ๆ ในการดำเนินธุรกิจ ซึ่งกำหนดโดยหน่วยงานของรัฐ หรือหน่วยงานกำหนดมาตรฐานอื่น ทั้งในประเทศและต่างประเทศ เช่น การอำพรางฐานะทางการเงิน หรือผลการดำเนินงานที่แท้จริง การจงใจหลีกเลี่ยงการเปิดเผยข้อมูลในประเด็นอันเป็นสาระสำคัญ การถูกเพิกถอนใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ เป็นต้น

กรรมการ ผู้จัดการ ผู้มีอำนาจในการจัดการ หรือที่ปรึกษาของสถาบันการเงินจะต้องไม่มีลักษณะต้องห้ามที่เกี่ยวกับประเด็นด้านสถานะทางการเงิน (Financial Soundness) เช่น ไม่มีปัญหาในการชำระเงินต้น หรือดอกเบี้ยกับสถาบันการเงิน หรือบริษัทที่ให้สินเชื่อ หรือเข้าข่ายจัดชั้นเป็นลูกหนี้ชั้นต่ำกว่ามาตรฐาน ชั้นสงสัย ชั้นสงสัยจะสูญ หรือสูญ ทั้งในประเทศและต่างประเทศ

ข้อยกเว้นเกี่ยวกับลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 24 (7) (ข) แห่งพระราชบัญญัติธุรกิจสถาบันการเงิน พ.ศ. 2551
เพื่อให้สอดคล้องกับหลักเกณฑ์การกำกับดูแลสถาบันการเงินแบบรวมกลุ่ม (Consolidated Supervision) ธนาคารแห่งประเทศไทยจึงอนุญาตให้ผู้จัดการ หรือผู้มีอำนาจในการจัดการของบริษัทที่ได้รับสินเชื่อ ได้รับการค้ำประกัน หรืออาวัล หรือมีภาระผูกพันอยู่กับสถาบันการเงินนั้น และเป็นบริษัทที่อยู่ในกลุ่มธุรกิจทางการเงินเดียวกันกับสถาบันการเงิน สามารถเป็นหรือทำหน้าที่กรรมการ ผู้จัดการ ผู้มีอำนาจในการจัดการ หรือที่ปรึกษาของสถาบันการเงินนั้นได้

ในกรณีที่สถาบันการเงินมีความจำเป็นจะต้องส่งกรรมการ ผู้จัดการ หรือผู้มีอำนาจในการจัดการของสถาบันการเงินของตนเข้าไปกำกับดูแลบริษัทที่ได้รับสินเชื่อ หรือได้รับการค้ำประกัน หรืออาวัล หรือมีภาระผูกพันอยู่กับสถาบันการเงินนั้น สมควรอนุญาตให้สถาบันการเงินสามารถส่งกรรมการฯ ไปเป็นผู้จัดการ หรือผู้มีอำนาจในการจัดการของบริษัทที่ได้รับสินเชื่อหรือได้รับการค้ำประกัน หรืออาวัล หรือมีภาระผูกพันอยู่กับสถาบันการเงินนั้นได้

หรืออีกนัยหนึ่ง ธนาคารแห่งประเทศไทยอนุญาตให้ผู้จัดการ หรือผู้มีอำนาจในการจัดการของบริษัทที่ได้รับสินเชื่อหรือได้รับการค้ำประกัน หรืออาวัล หรือมีภาระผูกพันอยู่กับสถาบันการเงินที่ได้รับการแต่งตั้งมาจากสถาบันการเงิน สามารถเป็นหรือทำหน้าที่กรรมการ ผู้จัดการ ผู้มีอำนาจในการจัดการ หรือที่ปรึกษาของสถาบันการเงินนั้นได้ เพราะเหตุแห่งความจำเป็นที่จะต้องกำกับดูแลลูกหนี้ดังกล่าว

สำหรับเนื้อหาที่เป็นรายละเอียดอื่น ๆ ของหลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบการแต่งตั้งกรรมการฯ นอกเหนือจากที่ผมได้สรุปในบางประการข้างต้นแล้ว ท่านผู้อ่านสามารถติดตามได้จากประกาศของธนาคารแห่งประเทศไทย ที่ สนส. 14/2552 ครับ

วันนี้ ยังไม่มีคำถามคำตอบที่เหมาะแก่การแลกเปลี่ยนกัน ผมจึงนำเสนอข้อคิดเห็นที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาความคิดจากการเรียนการสอนแบบเปิด เพื่อให้นักเรียนและผู้ที่เกี่ยวข้อง คิดใคร่ครวญด้วยเหตุด้วยผล เพื่อหาความจริงที่สามารถจะนำไปใช้เป็นประโยชน์ต่อสังคมในระยะยาวต่อไปได้ดังนี้ ครับ

ข้อมูลจากนี้ไป ส่วนใหญ่ผมนำมาจากหนังสือเรื่อง Reason, Faith and Truth ที่เขียนโดยคุณนิกร สิทธิจริยากรณ์ ซึ่งได้เขียนหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาเพื่อท้าทายความคิดของผู้ที่ชอบคิด เพื่อเป็นแนวทางให้กับทุกท่านที่ไม่อยากจะถูกบล็อคทางความคิด แต่อยากหรือตั้งใจที่จะพัฒนาความคิดเห็น เพื่อนำตัวเองเข้าสู่โลกแห่งความเป็นจริง ของความคิดที่มีเหตุมีผล โดยไตร่ตรองข้อมูลที่มาจากทัศนคติที่แตกต่างกัน ช่วยผลักดันให้ชีวิตของท่านว่า ท่านได้ตัดสินใจหรือออกความเห็นได้ถูกต้องแล้วหรือยัง ซึ่งอาจจะนำทางให้เราไปสู่การเปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญ่ของชีวิตที่มีเหตุมีผล

ประเทศตะวันตก และประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นประเทศที่เจริญแล้ว โรงเรียนและมหาวิทยาลัยเกือบทุกแห่งเป็นการสอนแบบเปิด นั่นก็คือ คุณครูหรืออาจารย์จะทำหน้าที่กระตุ้น (เปิดประเด็น) และนักเรียน/นักศึกษาก็จะทำการคิดใคร่ครวญด้วยเหตุผล หาข้อสรุปที่เป็นความจริงออกมา ซึ่งเป็นการฝึกพัฒนาสมอง ตั้งแต่เด็ก ๆ จนกระทั่งโต เพื่อให้นักเรียนและนักศึกษาฝึกความคิด และวิเคราะห์ หาข้อเท็จจริงแทนการเรียนการสอนแบบนกแก้ว ซึ่งเป็นการพัฒนานักเรียนและนักศึกษาให้เป็นประชาชนที่มีความเข้มแข็งทางด้านการสร้างนวตกรรมใหม่ ๆ และสามารถแก้ปัญหาของตนเอง ขององค์กร และของประเทศ ได้อย่างเป็นระบบ

ประเทศสิงคโปร์ และประเทศอิสราเอล เป็นตัวอย่างที่ดีมาก เพราะทั้ง 2 เป็นประเทศเล็ก ๆ แต่มีคุณภาพของประชาชนที่สามารถคิดใคร่ครวญด้วยเหตุผล และพัฒนาประเทศไปสู่ระดับแนวหน้าของโลกในด้านต่าง ๆ ได้ แต่ตรงกันข้ามกับประเทศที่มีการเรียนการสอนชนิดแบบปิด คือ สอนแบบให้ท่องจำ และออกข้อสอบในลักษณะใช้ความจำเป็นส่วนใหญ่ จะมีศักยภาพในการแข่งขันระดับต่ำ และมีการพัฒนาประเทศไปสู่ประเทศที่พัฒนาแล้วได้ค่อนข้างช้า

ครั้งหนึ่งเมื่อเพลโต ซึ่งเป็นครูของอริสโตเติลสอนบางสิ่งบางอย่างที่อริสโตเติลไม่เห็นด้วย อริสโตเติลจึงโต้แย้ง เพลโตจึงกล่าวว่า “เราเป็นครูของท่านนะ!… ทำไมไม่ให้เกียรติเราบ้าง?”… อริสโตเติลตอบว่า “ครูครับ… ผมให้เกียรติครู แต่ผมต้องให้เกียรติความจริงมากกว่าครูครับ”… จากเหตุการณ์นี้ จึงทำให้เพลโตกล่าวประโยคหนึ่งว่า “โรงเรียนของข้าพเจ้ามีส่วนประกอบอยู่ 2 ส่วน ส่วนแรกก็คือ ร่างกายของนักเรียน และส่วนที่สอง ก็คือสมองของอริสโตเติล”… เพราะเหตุไรเพลโตจึงกล่าวเช่นนั้น…

นั่นก็เพราะว่าท่ามกลางนักเรียนของท่าน มีนักเรียนเพียงคนเดียวเท่านั้นที่มีความคิดที่เปิดออก ไม่ถูกบล็อคความคิดเหมือนนักเรียนคนอื่น ๆ… ไม่ถูกบล็อคความคิด โดยความคิดของครู วัฒนธรรมของสังคม เชื้อชาติ หรือแนวความคิดของคนหนึ่งคนใด แต่เขามีความคิดที่เกี่ยวกับความจริงที่เป็นสากล ทะลุกรอบแห่งความคิดของครู ทะลุกรอบของประเพณี วัฒนธรรม ทะลุกรอบของเชื้อชาติ ทะลุกรอบของบรรดานักคิดที่สังคมยอมรับ ซึ่งเป็นความจริงแห่งจักรวาล (Universal truth)

ดังนั้น ภาพวาดภาพนี้ของราฟาเอล จึงมีบุคคลอยู่หลายคนอยู่ในภาพ แต่แบล็คกราวข้างหลังคนเหล่านั้น มีแค่ 2 ภาพ คือ ภาพของท้องฟ้าที่กว้างไกลที่อยู่หลังเพลโตกับอริสโตเติล กับฝาผนังของอาคารที่อยู่ข้างหลังของเหล่านักเรียนคนอื่น ๆ… ราฟาเอลได้วาดภาพนี้เพื่อจะสื่อให้คนที่ชมภาพเห็นว่า ถ้าคนเราจะเชื่ออะไร จะเอาแนวความคิดอะไรมาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต หรือจะมอบชีวิตให้กับแนวความคิดใด ๆ แล้ว อย่าถูกบล็อคความคิดเป็นอันขาด ไม่ว่าแนวความคิดนั้น จะมาจากตัวเองหรือมาจากไหนก็ตาม

ซึ่งเมื่อเราได้รับแนวความคิดมาแล้ว เราควรจะให้แนวความคิดนั้นผ่านศักยภาพในการคิดใคร่ครวญ การไตร่ตรองที่อยู่ภายในของเราก่อน เพื่อเราจะได้เชื่อในความจริงที่เป็นความจริงที่เด็ดขาด ซึ่งไม่ใช่ความจริงที่เด็ดขาดที่คนตะวันตกถือว่าเด็ดขาด หรือไม่ใช่ความจริงที่เด็ดขาดที่คนตะวันออกถือว่าเด็ดขาด ไม่ใช่ความจริงที่มาจากผม ไม่ใช่ความจริงที่มาจากคุณ และไม่ใช่ความจริงที่มาจากเขาคนไหน… แต่เป็นความจริงที่เด็ดขาดที่เป็นสากล เป็นความจริงที่เด็ดขาดแห่งจักรวาล (Universal truth)..

ซึ่งเมื่อคนหนึ่งได้รับฟัง ได้สัมผัสความจริงที่เด็ดขาดนั้นแล้ว ไม่มีทางปฏิเสธได้เลยว่า นี่แหละคือความจริงที่เด็ดขาด ที่ไม่ว่าคุณ ผม หรือเขา หรือคนทั่วโลกจะต้องสยบ และไม่มีทางโต้แย้งได้เลย… คนจีนมีสำนวนที่น่าคิดสำนวนหนึ่ง ซึ่งมีความหมายดังนี้ว่า “สิ่งที่ไม่สมควรได้ กลับอย่างได้ เรียกว่า “โลภ”… สิ่งที่สมควรได้ แต่ไม่เอา เรียกว่า “โง่”… สิ่งที่สมควรโต้แย้ง แต่ไม่โต้แย้ง เรียกว่า “ออมชอม”… สิ่งที่ไม่สมควรโต้แย้ง แต่กลับโต้แย้ง เรียกว่า “ใจแข็งกระด้าง”…

เมื่อคนหนึ่งคนใดได้ฟัง ได้สัมผัส “ความจริงที่เด็ดขาด” แล้วเขาจะมีความรู้สึกทันทีว่า ศักยภาพในการเข้าใจที่อยู่ภายในความคิดของเขานั้นจะบีบเขา และผลักดันให้เขาเกิดการเชื่อถือและยอมรับ ซึ่งไม่เพียงแต่เขามีความรู้สึกเช่นนี้เท่านั้น แต่คนทั่วโลกต่างก็มีความรู้สึกเช่นนี้เหมือนกัน… และเมื่อเป็นเช่นนั้น ถ้าใครยังจะปฏิเสธและโต้แย้งอีก เขาก็เป็นคนที่ไม่รักความจริง และใจแข็งกระด้างเอามาก ๆ เลยทีเดียว…

เมื่อเราได้ทราบแล้วว่า อะไรคือความเด็ดขาด ตรงนี้ให้เรามาดูว่า อะไรคือความจริงแห่งจักรวาลที่เด็ดขาด?… ซึ่งเป็นความจริงที่เด็ดขาดที่ไม่ว่าความคิดตะวันตกหรือความคิดตะวันออกจะต้องสยบ…

บทเรียนในวันนี้ ผมต้องการให้ท่านผู้อ่านใช้ดุลยพินิจเกี่ยวกับการติดตามข่าวสาร ซึ่งมีความขัดแย้งค่อนข้างสูงมาก และส่วนใหญ่มีทัศนคติที่คำนึงและพิจารณาเพียงเป้าประสงค์ในกลุ่มของตนเป็นหลัก ทำให้ดุลยภาพของความคิดเห็นจากข่าวสาร มีแนวโน้มที่จะหักล้างซึ่งกันและกัน กับผู้ที่มีความเห็นแตกต่าง แทนที่จะคำนึงถึงผลประโยชน์ของชาติเป็นหลัก

ความน่าเชื่อถือของประเทศ จะลดน้อยลงไปอยู่ในระดับที่ไม่น่ายอมรับได้ โดยเฉพาะการใช้กลยุทธ์ และนโยบายที่มีกรอบความคิดที่ค่อนข้างแคบ

ดังนั้น การนำบทเรียนในสมัยเพลโตและอริสโตเติล ซึ่งเป็นครูกับนักเรียน ที่ผ่านมานับเป็นพันปีแล้วนั้น จะช่วยให้เกิดข้อคิดถึงการพัฒนาการเรียนการสอนทางด้านความคิด การวิเคราะห์หาความจริงด้วยเหตุด้วยผล โดยใช้ทัศนคติที่ถูกต้อง และคำนึงถึงผลประโยชน์ของชาติเป็นหลัก ก็จะสามารถแก้ไขวิกฤตการณ์ทางด้านความคิด และความแตกแยก ที่พาประเทศของเราถอยหลังลงไปเรื่อย ๆ จนน่าใจหายเป็นอย่างยิ่ง ในปัจจุบัน

การอดทนต่อผู้ที่มีทัศนคติและความคิดเห็นที่แตกต่างกัน จะขึ้นกับจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอหรือเข้มแข็งของผู้ปกครองประเทศ และผู้นำในองค์กร

ความรับผิดชอบของผู้นำที่เข้มแข็ง หรือผู้กำกับองค์กรที่เข้มแข็งนั้น ควรจะยอมรับความคิดเห็นของบุคคลที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอกว่า หากต้องกระทำเพื่อบรรลุความสำเร็จขององค์กรและประเทศชาติ โดยผู้ที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่เข้มแข็ง ไม่ควรดูหมิ่น หรือโต้ตอบในลักษณะเดียวกันกับบุคคลที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอกว่า

ส่วนผู้ที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอ ก็คงมีทัศนคติในเชิงบวกที่จะไม่ตำหนิ ติเตียน ผู้นำที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่เข้มแข็งหรือสูงกว่า

ข้อสำคัญก็คือ ผู้นำหรือผู้บริหารที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่เข้มแข็ง ไม่ควรเป็นเหตุให้ผู้ที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอกว่า หรือมีทัศนคติที่แตกต่างกันต้องแยกตนออกไปจากสังคมที่เข้มแข็งนั้น

เราควรพยายามทำให้พี่ น้อง สังคมในประเทศ และสังคมระหว่างประเทศที่อ่อนแอกว่าเราสบายใจ ไม่ใช่ทำแต่สิ่งที่ตนสบายใจเท่านั้น ในขณะเดียวกันก็ต้องให้คำแนะนำและข้อสังเกตที่สร้างสรรกับบุคคล และกลุ่มบุคคลที่มีจิตสำนึกที่อ่อนแอกว่า ให้เห็นผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับสังคมและประเทศชาติเป็นสำคัญ

บุคคลที่มีความเข้มแข็งกว่า ทั้งทางด้านจิตสำนึก และการกระทำ ควรมีหน้าที่ในการสร้างสันติ และไม่ควรโต้ตอบในระดับเดียวกันกับบุคคลที่มีจิตสำนึกที่อ่อนแอกว่า เพราะอาจได้รับการประเมินหรือพิจารณาจากสังคมโลกว่า บุคคลที่มีจิตสำนึกเข้มแข็งกว่า ขาดความรับผิดชอบในผลที่เกิดขึ้นต่อสังคม (Accountability) ในมุมมองข้อหนึ่งของการกำกับดูแลกิจการที่ดี

โดยหลักการ และโดยพฤติกรรม ผู้มีจิตสำนึกที่สูงกว่าหรือเข้มแข็งกว่า ไม่ควรเพียงแต่เป็นผู้สร้างสันติเท่านั้น แต่ยังควรสร้างพี่ น้อง ที่อ่อนแอของเรา ทางจิตสำนึก หรือมโนธรรม ให้เข้มแข็งขึ้นด้วย ควรทำในสิ่งที่เสริมสร้างบุคคล หรือกลุ่มบุคคลที่มีความอ่อนแอทางจิตสำนึกตามนี้ ด้วยเหตุด้วยผล เพื่อที่จะสามารถช่วยเขาให้มีจิตสำนึกที่เข้มแข็งหรือดีขึ้นต่อไปได้

เราไม่สามารถยัดเยียด ความเชื่อ หรือจิตสำนึกที่ดีและเข้มแข็งของคนกลุ่มหนึ่ง ให้กับบุคคลอีกกลุ่มหนึ่งได้ และควรยึดหลักที่ว่า ผู้ใดไม่มีเหตุที่จะติเตียนตัวเองในสิ่งที่ตนเห็นชอบแล้วนั้น ก็สามารถสร้างสันติสุขได้ เราต้องสร้างสำแดงความอดทน ความรัก และความกรุณาต่อบุคคลที่อ่อนแอ และมีจิตสำนึกหรือมโนธรรมที่อ่อนกว่าด้วยความอดทน

สังคมในโลก สังคมในประเทศ และบุคลากรในแต่ละองค์กร ย่อมมีทัศนคติที่แตกต่างกันตามที่ได้กล่าวไว้บ้างแล้ว เพราะเราต้องพึ่งพาซึ่งกันและกัน เช่นเดียวกับอวัยวะต่าง ๆ ภายในร่างกายที่ถึงแม้ทำงานอย่างอิสระ แต่ก็พึ่งพิงและมีความสำคัญซึ่งกันและกัน ซึ่งผมได้เคยกล่าวและอธิบายไว้แล้วในเรื่อง ISO 27001 ที่พูดถึงเรื่องความมั่นคงปลอดภัยของสารสนเทศ ที่ต้องบริหารในลักษณะ Interdependency

ถ้าเรามีชีวิตอยู่เพื่อตามใจตนเอง และกลุ่มที่มีทัศนคติที่ตรงกันเท่านั้น และภาคภูมิใจความรู้ ความคิดเห็น และเสรีภาพ ซึ่งอยู่ภายใต้กรอบอำนาจของเราโดยไม่ฟังความคิดเห็นของบุคคลที่มีทัศนคติที่แตกต่างกันในสังคมเดียวกัน โดยหลักตรรกะ (Logic) เราก็เป็นต้นเหตุของการแตกแยก การทะเลาะเบาะแว้ง และความพินาศที่เกิดขึ้นในองค์กรและในสังคม

ถ้าเรายอมอ่อนข้อให้กับคนที่อ่อนแอกว่าทางจิตสำนึกและมโนธรรมในทางสร้างสรร และการแสดงออกอย่างชาญฉลาด เมื่อนั้นแหละ เราก็จะช่วยให้เขาหรือกลุ่มที่มีจิตสำนึกที่อ่อนแอกว่าเจริญเติบโตขึ้นมาได้ ภารกิจและความปรองดองของคนในสังคมก็จะเกิดขึ้น และผู้นำในเรื่องนี้ก็จะได้รับการสรรเสริญ

วันนี้ผมจะขอเล่าสู่กันฟังในลักษณะของจิตสำนึกผิดชอบที่ดี ที่จะสามารถทำให้พัฒนาองค์กรไปสู่การเติบโตอย่างยั่งยืน จากรากฐานที่สำคัญอย่างยิ่ง ในการสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีในองค์กรอย่างหนึ่ง ก็คือ การมีวัฒนธรรมที่ดี ซึ่งเป็นเรื่องที่องค์กรจะต้องสร้างขึ้น และต้องพัฒนาให้ฝังอยู่ในจิตใจของพนักงาน และมีการอบรมอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในขั้นตอนปฐมนิเทศ

ลักษณะของจิตสำนึกผิดชอบที่ดี มี 3 ลักษณะด้วยกัน คือ
1.จิตสำนึกผิดชอบที่ดีมีประสิทธิภาพ เป็นจิตสำนึกผิดชอบที่ทำงานตามปกติในชีวิตประจำวันของเรา ถ้าองค์กรของเรามีพนักงานส่วนใหญ่ที่มีจิตสำนึก ที่มีการตัดสินใจที่ไม่สามารถใช้การได้อย่างมีประสิทธิภาพ เราก็ไม่อาจเรียกได้ว่า องค์กรของเรามีพนักงานที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่ดีได้

2. จิตสำนึกผิดชอบที่ดี ช่วยให้เราอยู่บนหนทางที่ถูกต้อง ช่วยให้เรามีความซื่อสัตย์
จิตสำนึกผิดชอบที่ดี ไม่เพียงรักษาเราให้อยู่ในทิศทางที่ถูกต้องเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เราเป็นคนมีความซื่อสัตย์อีกด้วย

3. จิตสำนึกผิดชอบที่ดี จะช่วยให้มาตรฐานการทำงานของเราสูงขึ้น สามารถตัดสินใจดำเนินการต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์ส่วนร่วมได้ถูกต้องมากยิ่งขึ้น

สาเหตุของจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอ
จิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอ เป็นจิตสำนึกผิดชอบที่ขาดความรู้ ความเข้าใจ ขาดการฝึกฝน ขาดความมั่นใจในตนเอง ขาดศักยภาพ และความสามารถในการปฏิบัติหน้าที่ ขาดมุมมองในการทำงานเพื่อผลประโยชน์ของผู้มีผลประโยชน์ร่วม แต่คิดเพียงทำงานเพื่อผลประโยชน์แก่ตนเอง หรือต่อกลุ่ม ต่อพรรคพวกของตน บุคคลประเภทนี้ ไม่เหมาะสมอย่างยิ่งที่จะรับผิดชอบในการบริหารงานในระดับสูงขององค์กร หรือประเทศชาติ

บุคคลที่มีจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอ จะสนใจแต่เรื่องชื่อเสียงของตน มากกว่าชื่อเสียงขององค์กรและชื่อเสียงของประเทศชาติ บุคคลประเภทนี้จะทำทุกสิ่ง ที่เป็นผลประโยชน์ต่อตนและของกลุ่มเป็นหลัก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ถ้าบุคคลบางส่วนจับไม่ได้ไล่ไม่ทัน ถึงแนวความคิดที่นำไปสู่ผลกระทบของคนในสังคมส่วนใหญ่ นับว่าเป็นท่าทีที่อันตราย อันเกิดจากจิตสำนึกผิดชอบที่อ่อนแอ หรือสำนึกผิดชอบที่ชั่วร้าย

จิตสำนึกผิดชอบที่ชั่วร้ายจะรักษาให้หายได้ไหม? ผมจะขอกล่าวเรื่องนี้ในตอนต่อไปนะครับ เพราะเรื่องนี้ จะมีความสัมพันธ์และเกี่ยวข้องกับการสร้างวัฒนธรรมที่ดีขององค์กรเป็นอย่างยิ่ง