Information Technology Governance

ก่อนที่ผมจะเผยแพร่หนังสือ “การดำเนินงาน และการตรวจสอบสถาบันการเงิน ด้านคอมพิวเตอร์” ซึ่งเป็นการรวบรวมจากความรู้และเอกสารประกอบการบรรยาย ที่ผมได้ไปบรรยายในสถานที่ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นมหาวิทยาลัย ธนาคารพาณิชย์ สถาบันการเงิน รวมถึงสถาบันการฝึกอบรมต่าง ๆ ตามที่จะปรากฎในหนังสือดังกล่าวข้างต้นต่อไปนั้น
ผมมีความเห็นว่า หนังสือ “การดำเนินงาน และการตรวจสอบสถาบันการเงิน ด้านคอมพิวเตอร์” มีเนื้อหาและข้อมูลที่เกี่ยวกับการดำเนินงาน และการตรวจสอบ กระบวนการตรวจสอบสำคัญต่าง ๆ ที่น่าจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ตรวจสอบ ผู้สอบบัญชี รวมถึงผู้ที่เกี่ยวข้อง เป็นอย่างมาก โดยได้รวบรวมเอาไว้ด้วยกันเป็นหนังสือ 4 เล่ม ดังนี้

เล่ม 1 เป็นการบรรยายเน้นหนักในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานด้านคอมพิวเตอร์ และข้อคิดเห็น ข้อสังเกตในการบริหารงาน รวมทั้งหลักการการตรวจสอบในบางเรื่อง
เล่ม 2 เป็นรายละเอียด และเน้นด้านการควบคุมภายในและการตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์เป็นหลัก
เล่ม 3 จะแสดงตัวอย่างของจุดอ่อนทางคอมพิวเตอร์ต่าง ๆ ที่พบในประเทศไทยและต่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การกล่าวถึงการทุจริตโดยใช้คอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือ และแนวทางการตรวจสอบการทุจริตทางด้านคอมพิวเตอร์ที่น่าสนใจ และสำหรับ
เล่ม 4 เป็นเรื่องของการทำแผนฉุกเฉิน และกรณีศึกษา

จากระยะเวลาที่ได้ดำเนินมา กว่าจะเป็นหนังสือ 4 เล่มนี้ จนถึงปัจจุบัน ทำให้ผมได้เห็นถึงพัฒนาการของการดำเนินงาน การตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์ ซึ่งเป็นไปตามยุคตามสมัย ถึงแม้ว่าเนื้อหาหรือข้อมูลในหนังสือทั้ง 4 เล่มนี้ จะมีบางส่วนที่อาจจะล้าสมัยไปบ้างแล้วก็ตาม แต่ถึงกระนั้นก็ยังมีเนื้อหาส่วนมากที่ยังใช้ได้ในปัจจุบันและยังคงเป็นประโยชน์ต่อผู้ตรวจสอบ ผู้สอบบัญชี รวมถึงผู้ที่เกี่ยวข้อง ผู้ซึ่งจะนำไปใช้หรือนำไปต่อยอดให้เข้ากับยุคสมัยใหม่ที่เปลี่ยนแปลงไปในอนาคตได้ จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้ผมตัดสินใจเผยแพร่หนังสือ 4 เล่มนี้ครับ

การดำเนินงาน และการตรวจสอบสถาบันการเงิน ด้านคอมพิวเตอร์ เล่ม 1

คำนำ

การดำเนินงานและการตรวจสอบสถาบันการเงินด้านคอมพิวเตอร์ เล่มนี้และเล่มต่อ ๆ ไป เป็นการรวบรวมจากเอกสารประกอบการการบรรยายเรื่องดังกล่าว โดยมีชื่อเรียกต่าง ๆ กันไปของผมในช่วงเวลาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2524-2536 ให้แก่สถาบันหลายแห่ง เช่น การบรรยายให้นักศึกษาปริญญาโท มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ AIT (Asian Institue of Technology) กลุ่มธนาคารกลางต่าง ๆ ในประเทศเอเชีย (SEACEN-South East Asian Central Banks) มหาวิทยาลัย ธนาคาร พาณิชย์ สถาบันการเงินหลายแห่ง ธนาคารออมสิน สมาคมนักบัญชี และผู้สอบบัญชีรับ อนุญาตแห่งประเทศไทย สมาคมธนาคารไทย ชมรมผู้สอบบัญชีภายใน หน่วยงานของรัฐ สมาคมตรวจสอบ คอมพิวเตอร์ภาคพื้นกรุงเทพฯ (EDPAA) และสถาบันการฝึกอบรมต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานบรรยายประจำใน ช่วงดังกล่าวก็คือ การบรรยายให้ผู้ตรวจสอบของฝ่ายกำกับและตรวจสอบสถาบันการเงิน และฝ่ายกำกับและตรวจสอบ ธนาคารพาณิชย์ ธนาคารแห่งประเทศไทยในช่วงนั้น

การที่ผมนำเอกสารบรรยายในอดีตหลายครั้งมาจัดทำเป็นรูปเล่มใหม่นี้ การเรียบเรียงและลำดับเรื่อง อาจมีข้อมูลบางตอนที่คล้ายกันบ้าง และบางตอนก็อาจนำเรื่องที่เคยกล่าวแล้วไปไว้ในเรื่องที่เกี่ยวข้องอีก เพื่อทำความเข้าใจให้ต่อเนื่องกันไป ทั้งนี้เพราะผมมีแนวการบรรยายและการดำเนินเรื่องที่แตกต่างกันไปในแต่ละครั้ง ซึ่งขึ้นกับความเหมาะสมของผู้ฟังแต่ละองค์กรเป็นหลัก

จากหน้าที่หลักที่ผมทำหน้าที่ผู้ตรวจการธนาคารพาณิชย์และสถาบันการเงินต่าง ๆ มานานปี และได้รับมอบหมายจากธนาคารแห่งประเทศไทย ให้ดูแลและรับผิดชอบทางด้านการพัฒนาและการตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์ของสถาบันการเงินในปี 2524 หลังจากที่กลับจากการศึกษา อบรมดูงาน และฝึกงานด้านนี้ครั้งแรก ประมาณ 5 เดือน ที่ประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศญี่ปุ่น และต่อมามีโอกาสไปดูงานที่ประเทศอังกฤษทางด้าน Electronic Banking หลังจากนั้น ผมและเพื่อนร่วมงานได้ศึกษางานตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์เพิ่มเติมอีกมาก เพื่อกำหนดและวางแนวทางการตรวจสอบงานด้านคอมพิวเตอร์ต่อสถาบันการเงินในประเทศไทย

จากการที่ผมทำงานทางด้านกำกับและตรวจสอบธนาคารพาณิชย์ รวมทั้งได้ทำงานทางด้านกำกับและตรวจสอบสถาบันการเงินในช่วงเวลาอันยาวนาน ตลอดเวลาที่ทำงานที่ธนาคารแห่งประเทศไทย เป็นเวลาเกือบ 30 ปี ติดต่อกัน ทำให้พอจะมองเห็นภาพ และปัญหาการดำเนินงานของธนาคารพาณิชย์และสถาบันการเงิน ทั้งทางด้าน Financial และด้าน Computer ได้พอสมควร จึงได้รับเชิญให้เป็นผู้บรรยายงานทั้ง 2 ด้าน โดยเฉพาะในช่วงหลังที่ธนาคารให้ผมมารับผิดชอบงาน ด้านการตรวจสอบสถาบันการเงินด้านคอมพิวเตอร์ด้วย ผมจึงมีโอกาสได้บรรยายในรูปแบบความสัมพันธ์และความเกี่ยวข้องซึ่งกันและกันของงานทางด้าน Financial และ Computer ซึ่งอย่างหลังนี้มักจะเรียกกันในปัจจุบันว่า IT (Information Technologies) หรือ IS (Information Systems) เพราะมีความหมายกว้างขวางและเหมาะสมกว่า Computer หรือ EDP (Electronic Data Processing) มาก ดังนั้น ถ้าพบคำว่า IT Audit หรือ IS Audit แล้วละก็ คำ ๆ นี้ก็คือ Computer หรือ EDP Audit นั่นเอง

ความหมายของ Computer Audit ในสายงานของผู้กำกับ และผู้ดูแลสถาบันการเงินในความหมายกว้าง ก็คือ การตรวจสอบการดำเนินงานด้านคอมพิวเตอร์ ที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงและความสามารถในการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง โดยมีประสิทธิภาพในองค์กรที่ใช้คอมพิวเตอร์ และในความหมายแคบก็คือ การตรวจสอบเพื่อประเมิน การควบคุมความเสี่ยงต่าง ๆ จากการดำเนินงานและการบริหารงานด้านคอมพิวเตอร์ ที่มีผลเกี่ยวข้องกับความถูกต้อง ความน่าเชื่อถือได้ของข้อมูลทางการเงิน และการควบคุมภายใน เพื่อให้คำแนะนำในแนวทางป้องกันปัญหาล่วงหน้า ก่อนที่ปัญหาจริงจะเกิดขึ้น อย่างไรก็ดี ขอบเขตของการตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์ จะขึ้นอยู่กับเป้าหมายของการตรวจสอบเป็นสำคัญ

ความเสี่ยง (Risks) ทางด้านคอมพิวเตอร์เป็นความเสี่ยงในรูปแบบใหม่ เพิ่มเติมจากความเสี่ยงในการดำเนินงานตามปกติ ที่อาจมีผลเสียหายต่อฐานะและความมั่นคงของสถาบันการเงินที่สำคัญคือ

1) การหยุดชะงักการให้บริการ ซึ่งเกิดจาก Hardware failure, Software failure หรือปัญหาทางบุคลากรที่ใช้คอมพิวเตอร์อย่างไม่ถูกต้อง ซึ่งเรื่องนี้สถาบันการเงินอาจต้องหยุดการให้บริการ ทั้ง ๆ ที่ไม่มีปัญหาด้านสภาพคล่องได้

2) ความผิดพลาดของข้อมูลทางการเงิน

3) การตัดสินใจที่ผิดพลาดของผู้บริหารอันเกิดจากความผิดพลาดของข้อมูล

4) ข้อมูลทางการเงินและการบัญชีไม่อาจยอมรับได้

5) การทุจริตหรือความเสียหาย ซึ่งบางกรณีเป็นเงินจำนวนมาก

6) ค่าใช้จ่ายส่วนเกินที่เกิดจากการใช้คอมพิวเตอร์อย่างไม่มีประสิทธิภาพ หรือเกิดจากความล้มเหลวของ Hardware หรือ Software หรือบุคลากร ซึ่งบางกรณีกระทบกับความมั่นคงโดยตรงของสถาบันการเงิน

7) เสียเปรียบทางด้านการแข่งขันและการบริการ ซึ่งมีผลต่อชื่อเสียงของสถาบันและส่วนแบ่งด้านการตลาด ความเสี่ยงในแต่ละเรื่องข้างต้น เคยมีตัวอย่างที่ก่อให้เกิดความเสียหายในต่างประเทศและในประเทศเองทุกกรณี และบางกรณีเป็นเรื่องร้ายแรงมาก กรณีของในประเทศมักจะเป็นความลับไม่ได้รับการเปิดเผยทั่วไปส่วนใหญ่ ความเสี่ยงและความเสียหายบางประเภท เช่น การหยุดชะงักการให้บริการเป็นเวลาเกินกว่า 1 วันทำการ เป็นสิ่งที่ทางการจะยอมให้เกิดขึ้นไม่ได้ การตรวจสอบในลักษณะ After the fact สำหรับ Computer Audit จึงไม่ได้ผล การตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ คือการตรวจสอบในลักษณะ Before the fact และให้คำแนะนำที่มีประสิทธิภาพล่วงหน้า ก่อนที่ปัญหาจริง ๆ จะเกิดขึ้น นั่นเอง การดูแลความมั่นคงของสถาบันการเงินของธนาคารแห่งประเทศไทย จึงต้องดูแลในทุกเรื่องที่เกี่ยวข้องกับ เสถียรภาพและประสิทธิภาพในการบริหารงาน เพื่อให้สถาบันการเงินนั้นสามารถดำเนินการได้อย่างต่อเนื่องและมั่นคง ตลอดไป

จากการบรรยาย เรื่อง การตรวจสอบงานด้านคอมพิวเตอร์ ให้ผู้บริหารระดับสูงของธนาคารออมสิน สำนักงานใหญ่ และหน่วยงานต่าง ๆ ของรัฐ ในช่วงท้าย ๆ ก่อนที่ผมจะเดินทางมารับงานในตำแหน่งผู้อำนวยการสาขา ที่ธนาคารแห่งประเทศไทย สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือจังหวัดขอนแก่น ในปลายปี 2536 ซึ่งผมได้รวบรวมเอกสารเท่าที่รวบรวมได้ในเวลาจำกัด จากการบรรยายที่ผ่านมาให้ผู้เข้ารับฟังการบรรยายนั้น ธนาคารออมสิน สำนักงานใหญ่ ได้รวบรวมและเย็บเข้าเล่มจนเป็นที่สนใจของผู้พบเห็นในโอกาสต่อมา และมีการขอร้องให้รวบรวมจัดทำเป็นเล่มขึ้นใหม่ เพื่อเป็นวิทยาทานต่อไปด้วย

ผมได้มีโอกาสพิจารณาเรื่องนี้อีกครั้ง เมื่อผู้ตรวจสอบงานด้านคอมพิวเตอร์จากธนาคารอาคารสงเคราะห์ สำนักงานใหญ่ ได้นำเอกสารที่ผมใช้ประกอบการบรรยายบางส่วน มาจัดพิมพ์เข้าแผ่น diskette ทำให้ได้ตัวพิมพ์ที่ชัดเจนขึ้นมาก ส่งผลให้ การรวบรวมงานพิมพ์เอกสารประกอบการบรรยาย งานด้านคอมพิวเตอร์ของผมในโอกาสต่อมาทำได้สะดวกขึ้น

เมื่อผมได้ทำหน้าที่ผู้อำนวยการ ธนาคารแห่งประเทศไทย สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่จังหวัดขอนแก่น เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2536 เป็นต้นมา ผมก็ยังคงมีหน้าที่หลักประการหนึ่งที่สาขาภาคฯ เช่นเดียวกับที่กรุงเทพฯ นั่นคือการกำกับดูแลฐานะดำเนินงานและความมั่นคงของสถาบันการเงินต่าง ๆ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทั้ง 19 จังหวัดอยู่ด้วย ประกอบกับผมมีความเชื่อมั่นว่า การกำกับสถาบันการเงินที่ได้ผลจะต้องมาจากการป้องกันปัญหา ก่อนที่จะเกิดปัญหากับสถาบันการเงินเหล่านั้น วิธีการหนึ่งที่จะบรรลุเป้าหมายนี้ก็คือ การให้ผู้บริหารสถาบันการเงินต่าง ๆ มีจรรยาบรรณที่ดี มีความรู้ ความสามารถ รู้จักวิเคราะห์และเข้าใจถึงความเสี่ยง และการป้องกันความเสี่ยงในการบริหารงานของสถาบันการเงินนั้น ๆ ผมจึงได้เผยแพร่แจกจ่ายหนังสือเล่มแรก เรื่อง “การจัดระบบควบคุมภายในของสถาบันการเงิน” ให้กับธนาคารพาณิชย์ และสถาบันการเงินทั่วทั้งภาคอีสาน เมื่อปี 2537-2538 และหนังสือเล่มนี้ได้ใช้ในการบรรยายเรื่องดังกล่าวในโอกาสต่าง ๆ ด้วย

จากการพบปะกับผู้บริหารสถาบันการเงินต่าง ๆ ในภาคอีสาน ผมได้ปรารภและได้พูดถึงบทบาทของคอมพิวเตอร์ในวงการสถาบันการเงินหลายครั้ง เนื่องจากปรากฏว่า มีสาขาธนาคารพาณิชย์บางแห่งในภาคตะวันออก- เฉียงเหนือประสบความเสียหายจากการทุจริตที่ใช้คอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือด้วย จึงมีผู้สนใจใคร่จะติดตามเรื่องดังกล่าวมากขึ้น ประกอบกับธนาคารพาณิชย์หลายแห่งได้ให้พนักงานศึกษาเรื่องนี้มากขึ้นเรื่อย ๆ ผมจึงเห็นเป็นโอกาสดีที่จะเผยแพร่หนังสือ เรื่อง “การดำเนินงานและการตรวจสอบสถาบันการเงินด้านคอมพิวเตอร์” ซึ่งเป็นการรวบรวมเรื่องที่น่าสนใจด้านคอมพิวเตอร์ในแง่มุมหลายประการจากเอกสารต่าง ๆ ที่ผมเคยแจกจ่ายให้กับผู้เข้าฟังการสัมมนาและการบรรยายของผมในอดีตที่ผ่านมาในช่วงปี 2524-2536 โดยรวบรวมเรื่องใหม่ จัดเรื่องและเนื้อหาในบางส่วนเพิ่มเติม จากที่มีการรวบรวมไว้แล้วใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เรื่อง การดำเนินงานด้านคอมพิวเตอร์ ซึ่งได้จัดพิมพ์ใหม่และอาจจะใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติงานด้านคอมพิวเตอร์ในสถาบันการเงินและองค์กรต่าง ๆ ได้ตามสมควร นอกจากนั้น ผมยังได้ค้นหาเอกสารที่ได้จัดทำไว้จำนวนมาก ที่ยังกระจัดกระจายตามหีบห่อเก็บสัมภาระของผม ก่อนย้ายมาประจำที่จังหวัดขอนแก่น ก็ปรากฏว่ามีเรื่องที่น่าสนใจที่ไม่เคยเผยแพร่หลายเรื่องด้วยกัน หากผมต้องรวบรวมจัดพิมพ์ในครั้งเดียวกัน ก็จะต้องใช้เวลานานมากขึ้นและเอกสารก็จะหนามากเกินไป ผมจึงแยกจัดทำเป็นเล่ม 1 เล่ม 2 และอาจมีถึง เล่ม 3

สำหรับเล่ม 1 จะเป็นการบรรยายเน้นหนักในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานด้านคอมพิวเตอร์ และข้อคิดเห็น รวมทั้งข้อสังเกตในการบริหารงาน รวมทั้งหลักการการตรวจสอบในบางเรื่อง เล่ม 2 จะเป็นรายละเอียด และเน้นด้านการควบคุมภายในและการตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์ รวมทั้งการจัดทำแผนกฉุกเฉินเป็นหลัก สำหรับเล่ม 3 จะแสดงตัวอย่างของจุดอ่อนทางคอมพิวเตอร์ต่าง ๆ ที่พบในประเทศไทยและต่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การกล่าวถึงการทุจริตโดยใช้คอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือ และแนวทางการตรวจสอบการทุจริตทางด้านคอมพิวเตอร์ที่น่าสนใจ โดยผมได้ดัดแปลง เรียบเรียงเพิ่มเติมจากหลักการตรวจสอบงานด้านคอมพิวเตอร์ตามปกติ ให้ไปสู่แนวทางการตรวจสอบการทุจริตด้านคอมพิวเตอร์ หรือโดยใช้คอมพิวเตอร์ รวมทั้งตัวอย่างการตรวจสอบการทุจริตด้านคอมพิวเตอร์ ความร่วมมือระหว่างผู้ตรวจสอบด้านการเงินกับผู้ตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์ เมื่อมีการทุจริตเกิดขึ้น

เอกสารประกอบการบรรยายของผมในหนังสือเล่มนี้ รวมทั้งอีก 2 เล่มที่จะพิมพ์ขึ้นนั้น มีหลายบทที่ใช้คำว่าธนาคารมากกว่าคำว่าสถาบันการเงิน ทั้งนี้เพราะผมได้บรรยายให้กับบุคคลในวงการธนาคารพาณิชย์และธนาคารอื่น ๆ มากกว่าสถาบันการเงินโดยทั่วไป อย่างไรก็ดี ความหมายของคำว่าธนาคารนี้ก็ใช้ได้กับสถาบันการเงินโดยทั่วไป และอาจประยุกต์ใช้กับองค์กรอื่น ๆ ที่ใช้คอมพิวเตอร์ในการประมวลข้อมูลได้ด้วย อย่างไรก็ดี ผมได้แก้ไขถ้อยคำส่วนใหญ่ที่ใช้คำว่า ธนาคารเป็นสถาบันการเงินแล้ว แต่ผมไม่ได้แก้ไขรายการตัวอย่างที่ระบุวันที่ไว้ ทั้งนี้เพื่อที่จะให้ท่านผู้อ่านได้ทราบว่าเป็นการบรรยายในอดีตที่ผ่านมา

เนื่องจากผมไม่มีเวลาแก้ไขเพิ่มเติมข้อมูลจากการบรรยายเรื่องต่าง ๆ ของเอกสารเล่มนี้ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการบรรยายในอดีตตามที่กล่าวถึงข้างต้นแล้ว จึงอาจมีข้อมูลบางส่วนที่อาจไม่ทันสมัยเหมาะกับยุคอยู่บ้าง อย่างไรก็ดี ข้อมูลหรือเนื้อความมากกว่าร้อยละ 95 ยังคงใช้ได้ดีอยู่จนถึงปัจจุบัน

เอกสารเล่มนี้และเล่มต่อ ๆ ไป ได้จัดทำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแจกจ่ายและเผยแพร่ให้กับพนักงาน ในส่วนกำกับสถาบันการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทยและสถาบันการเงินต่าง ๆ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพื่อเป็น ส่วนหนึ่งของการทำความเข้าใจในการบริหารงานและการดำเนินงานด้านคอมพิวเตอร์ รวมทั้งเรื่องการตรวจสอบ ซึ่งนับ วันจะมีบทบาทมากขึ้นในแทบจะทุกธุรกรรมของทุกองค์กรโดยเฉพาะอย่างยิ่งในสถาบันการเงิน และเป็นส่วนหนึ่งของ การป้องกันปัญหาก่อนที่จะเกิดปัญหากับสถาบันการเงินในลักษณะที่เรียกว่า Point to the problem before it points to us. นอกจากนี้จะได้เผยแพร่ในวงการศึกษาซึ่งการเรียนการสอนการดำเนินงานด้านคอมพิวเตอร์และการตรวจสอบ ในปัจจุบันยังอยู่ในวงจำกัดค่อนข้างมาก ทั้ง ๆ ที่คอมพิวเตอร์ใต้รับการยอมรับและมีใช้กันโดยทั่วไปในองค์กรต่าง ๆ แล้ว

เอกสารทั้ง 3 เล่ม ไม่มีการจำหน่าย แต่มีไว้เพื่อแจกจ่ายตามวัตถุประสงค์ที่กล่าวข้างต้น การเผยแพร่ข้อมูลจากหนังสือเล่มนี้ต่อไปในรูปอื่นใด ควรจะได้อ้างอิงถึงที่มาของข้อมูลด้วย หนังสือเล่มนี้ไม่ได้กล่าว หรืออธิบายถึงการทำงานของระบบคอมพิวเตอร์โดยทั่วไป ทั้งนี้ผมได้ตั้งแนวทางไว้ว่าผู้อ่านได้ทราบเรื่องดังกล่าวพอสมควรแล้ว

ขอขอบคุณบรรดาเพื่อนร่วมงานในอดีตทุกท่าน โดยเฉพาะในรุ่นบุกเบิกการตรวจสอบงานด้านคอมพิวเตอร์ ที่มีส่วนทำให้งานตรวจสอบด้านคอมพิวเตอร์แพร่หลายมากขึ้นในปัจจุบัน และขอขอบคุณอีกครั้งสำหรับการมีส่วนร่วมใด ๆ ที่ผ่านมาในกิจกรรมเผยแพร่เอกสาร การดำเนินงาน และการตรวจสอบสถาบันการเงินด้านคอมพิวเตอร์ และขอขอบคุณเพื่อนร่วมงานในส่วนกำกับสถาบันการเงินธนาคารแห่งประเทศไทย สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในปัจจุบันที่ช่วยตรวจทานความถูกต้องในการพิมพ์ครั้งนี้ด้วย

เมธา สุวรรณสาร ผู้อำนวยการ
ธนาคารแห่งประเทศไทย สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
25 มีนาคม 2539

***** สำหรับท่านที่สนใจ หนังสือ “การดำเนินงาน และการตรวจสอบสถาบันการเงิน ด้านคอมพิวเตอร์ เล่ม 1” สามารถติดตาม เนื้อหา/ลิงก์ดาวโหลด ได้ที่ด้านล่างนี้ *****

สำหรับหนังสือ “การดำเนินงาน และการตรวจสอบสถาบันการเงิน ด้านคอมพิวเตอร์ เล่ม 2” และเล่มถัดไป ผมจะเผยแพร่ในโพสต์ต่อ ๆ ไปนะครับ

This entry was posted on วันพฤหัสบดีที่ 7 พฤศจิกายน 2024 at 1:26 pm and is filed under ผลงานหนังสือของผู้เขียน / ประวัติศาสตร์ด้านการตรวจสอบ. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.